
Bro. H. Lalhmudika
Secretary, Tuikual South PYD
‘Intlansiak hote chu an zain an tlan a, nimahsela pakhat chauhin lawmman a hmu thin tih in hre lovem ni? In hmuh theih nan chutiang takin tlan rawh u. Tin, intlansiaknaah te chuan a bei talh talh apiang chu engkimah an insum thin a ni’. I Korinth 9: 24-25
Thlarau rah chi hrang hrang zinga a pawimawh ber te zinga mi Insûmtheihna hi ringtute tan chuan a pawimawh hle mai a, khawvelah hi chuan khualzin leh mi cham mai kan ni a. Hebrai ziaktu chuan “Hetah khaw hmun nghet kan nei si lo va, khaw lo la awm tur chu kan zawng zawk a ni” a ti a. Chu khaw lo la awm tur chu thupuan ziakah chuan “Khaw thianghlim Jerusalem thar” tiin a sawi a, a ropui zia leh a nawm dan tur chu kan hre theuh ang a, lung man tam chi tin renga chei mawi, a kawt lai pawh rangkachak thianghlim, darthlalang thianghlim entlang theih ang mai a ni. Chu khawpui chuan a en turin ni a ngai lo va, thla a ngai hek lo. Pathian ropuinain a en a, an khawnvar chu Beramno a ni.
‘Chu khawpuiah chuan thih leh nat lusun thlaphan a awm tawh lo vang a, lungngaih mangan, riltam tuihal a awm tawh ngai dawn lo a ni’ tiin. A nawm tur zia kan inhrilh a, lusun khawhar, lungngai te hnem nan kan hmang fo thin. Chu khua a luh tum chuan rinnain kan intlansiak mek a ni a, chu kan intlansiaknaah chuan a khaw neitu duhdan in kan awm em tih hi kan inzawh fo a tul hle mai. Johana 3:5 ah Lal Isuan “Mi tupawh tuiah leh thlarauvah an pian loh chuan Pathian ramah an lut lo vang” a ti a. Tui leh thlarauva pianna hmanga nunna bu a hming ziah a ngai a, Chubakah thil bawlhhlawh reng reng a lut hauh lo vang a, thil tenawm tite leh dawt hmang te pawh an lut lo vang a ti bawk a ni (Thup 21:27). Chumi a nih avang chuan Jerusalem thara luh tum, tuiah leh thlarauva piangtharte chuan thil bawlhhlawh leh thil tenawm reng reng an ti tur a ni lo va, chung bawlhhlawh laka kan fihlim theihna tur chuan thlarau rah insumtheihna hi kan neih a tul takzet a ni.
Insumtheihna tih hi ‘mahni inthununtheihna’ tih emaw ‘mahni inhneh’ ti pawhin a sawi theih awm e. Mahni inhneh chuan khawvêl a hneh a ni ti te pawhin an lo sawi hial ṭhin. Zuk leh hmuamah te, zu leh ruihhlo lakah te, mipat hmeichhiatna te, duhâmna lakah te, etc. insumtheih a tul hle ṭhin. Insumtheihna hi mihring nun kawng dika hruaitu pawimawh tak a ni a, a tello chuan hringnun hi a tluchhe thuai thin. Tunlaia kan buaina tam ber chu kan insumthei lo ṭhin lutuk hi a ni awm e. Kan tawngkam chhuakah te, mi dang nen kan chenhona kawngah kan rilru vei zawng thunun kawngah pawh insum kan ngai hle mai. Kan insumtheih loh avang hian harsatna chi hrang hrang kan insiam chawp a, ngawlveina chi hrang hrang kan neih phah a, chung te avang chuan kan thlarau nun thlengin a chauh phah thin. Ringtu te kan insumna tura thil pawimawh zual deuh deuh nia ka hriat te han tarlang ila.
1. Zuk leh hmuam ruihtheih thil lakah: Tunlaia ringtute min tibuai em em tu chu zuk leh hmuam, ruihtheih thil hi a ni awm e, chhung tin a run a, thalai nun a tichhe mek a ni. Vaihlo atanga siam zuk leh hmuam chi hrang hrang kan tih thinna ten min run let a, natna khirh tak tak kan vei phah a, kan nun a titawi mek a ni. Kohhran pawhin a do a, ringtute tih atan thil mawi lo leh thil thalo tak anih avang hian, hemi laka kan insum hram hram hi a tul takzet a, kan thlarau nun a nghawng leh nghawng loh chu thuhran nise, tisa thil tak pawhin kan inthiarfihlim hian kan hlawkpui a, puar leh fanna nilova kan sum khawhral te chhut phei chuan tih loh tawp hi ringtute tan a mawi a ni.
2. Mipat hmeichhiat hman khawloh lakah: Tunlai kan zoram khawvel thlirin mipat hmeichhiat hman khawloh pawisak lohna a hluar hle mai. Pathian chu sawi loh kan mihring puite pawh kan zah zo tawh lova, chu chuan nupa inthenna te a siam a, hri tha lo thehdarh leh inkaichhawnna a thlen a, hun lo taka thihna te a thlen thin. Ringtute pawh thlemin kan awm fo dawn a, heng laka fihlim tur hian thlarau rah insumtheihna hi kan neih a va pawimawh the lul em! Josepha in Potiphara nupui a tlansan thei ang khan, tui leh thlarauva piang thuthlung fate hian hur sualna lak ata inthiarfihlim tur hian thlarau rah insumtheihna hi i nei zel ang u.
3. Social media leh incheina lakah: Thuthlung fate tih atana mawilo tak pakhat chu social media hman khawloh leh inchei leplerh hi a ni awm e. Thlarau tana than lenna ni hauh lo, tul lo taka social media kal tlanga, mi rel leh mi sawichhiat a, mi pawisawi hi thil tul lo tak a ni a, kan rilru vei zawng leh kan nun engkim tarlan nan phei chuan ava tha lo tak em. Kan inchhir lehna tur tilo tura kan insum hram hram hi a pawimawh a ni. Tin, incheina kawngah pawh a mawi tawk leh a awm tawk hi chu a awm ve a, mi tih ang zawng zawng tih ve zel duhna thinlung lak ata insumtheihna kan neih hi a tul a. Danglam tura Lalpan khawvel ata a kohchhuah te kan ni a, thlarauva piangthar, van kohna changtu kan ni tih hi hre reng ila, khawi hmunah pawh khawvel mite inchei ang apiang a inchei ve ngawt thei kan ni lo tih hi kan inhriat a pawimawh hle.
Vanram pana kan intlansiakna kawngah hian, min tibuai thei thil chi hrang hrang lak ata thlarau rah insumtheihna hi nei tlat turin i inbuatsaih deuh deuh ang u
Lalpa’n malsawm rawh se