RILRU HRISEL LEH KRISTIANNA
Sis Lalhminghlui Sailo
Tresurer HQRS PYD
Hriselna hi taksa hriselna leh rilru hriselna a awm a ni tih kan hre theuh a nga, kan taksa a hrisel loh viau hian rilru a hrisel mawh hle a, chutiang bawk chuan rilru lam a hrisel loh chuan taksa lamah pawh a
lang chhuak ngei ngei a tih theih a ni. A eng chu nge pawimawh zawk tih chu tuma sawi theih a nih a rinawm loh. Kristianna nen a ngaihtuah kawp phei chuan Kristian-te hian rilru hrisel hi kan nei ngei ngei tur a ngaih a nih laiin khawvel a ni miauva tumah famkim a awm theih loh va, eng natna pawn min tlak buak theih miau si avangin natna engpawh hi kan ta a ni ve vek mai.
Kal fawr leh kalna deuh ten rilru lam a harsatna leh natna neite an deu nan “Kristian te’n Depression leh rilru lam natna a neih theihloh” tih ten an lo sawi thin a ni awm a, he thu ka hriat hian min
deng na hle. Natna hi tuman duh kan thlang theilo. Pa pakhat tana dawngsawn harsa lo tak thil kha pa pakhat tan chuan na tak a ni thei a, a lo nat phah thei hial a ni. Tumah hi i in dem lovang u.
Hmanlai chuan rilru lam harsatna nei ten zahah an la a, inentirte an duh lo a, tunah pawh hmun tam takah chuan hetiang ang rilru pu hi anla awm tho mai. Psychiatrist-te leh Psychologist-te pawh rilru lama
rualbanlo leh vohbikte pan tur chauh a ngai kan la awm fo nia! A pawi hle mai. Mi tin hian kan mamawh zia hria ila, chhungkhat laina hnai leh thiante pan hreh an awm pawhin pan tur inpui zawk ang u hmiang. A Kristian zia em em dawn a sin. Rilru hrisel nei tur hian thil chi thum(3) chin than tak kan neih a
pawimawh a, chungte chu:-
1. EI LEH IN FIMKHUR A NGAI: Kan hmuh zawng zawng leh duh ang ang kan ei hmiah hmiah hian nakinah kan duh zawng ei theilo tura min sia tu tur a ni a. Ei luat tuar lo khawp a lo ei te hi a tunlai
tawhlo. Kan sim daih a tha. Kaih (epilepsy) kan tih te hi inthlahchhawn theih ni tho mahse kan sa ei heng- vawksa, bawngsa leh uisa hmin that loh a vang hian a thleng thei tih kan hriat a tha a. Zuk leh hmuamah
phei chuan sawi ngailo khawpin kan kohhran chhungah chuan ti lo tur a inzirtir nasa kan nih kha.
2. TAKSA INSAWIZAWI KAN UAR A THA: Hun thawl neilo tak tak tan pawh taksa insawizawina hun hi kan insiam a tha hle a ni. Nikhatah darkar chanve emaw tal ke a han kal te pawh hi ching ta ila.
Kan taksa kan sawizawi hian kan taksa a Happy hormone kan tih mai min ti harhvang a min ti hlim tu “Endorphine” a chhuak a, chu chuan kan rilru ipik turte hi a veng thei thin a ni. Breathing exercisete youtube lamah en theihin a awm a, kan thaw a pik ten han ti zauh ila min pui em em a ni. Lam zeuh zeuh hi uar a tha em em bawk. Rawngbawl pah emaw te hian han lam ila mi ati hlim a, nun a ti
harhvang em em a ni.
3. TUINA THA (HOBBY) I INSIAM ANG U : Kan awm awl lutuk chuan rilrute hi a kal khawlo duh a. Thil tha lam kan tuina nisi kan tih a, keimahni pawh kan innawr kal nan a kan hman a
pawimawh em em a, awm awl lutuk tan hlawhtlinna a awm lova rilru leh taksa a hrisel mawh bik.
Kan taksa, rilru leh kan thlarau damna tur kawng chu Pathianin finna tam tak min pe a, heng kawngah hian a ni ringtute kan vanneih em em ni. Pathian kan nei a, harsatna kan tawh changte
hian kan tawngtai a, kan tawngtai chhan in a lo awm leh mai thin te hi chatuan nunna min petu kan Lal Isua hian a mite hi kan bo pil a phal lova, keimahniin kan theih tawp a kan zawn erawh a ngai ve thung a ni. Culture hrang hrang hian meditation an uar em em a, pawisa tam tak hmang ten class ankal a, tlangahte an lawn a, an buaipui thin hle. An duh a an buaipui em em chhan chu meditation hian mihring
rilru a ti engthawla a ti zangkhai a, chu chu keini Kristian-te chuan tawngtaina kan tih nen hian a inhlat viau lovin ka hria. Kan tawngtaia kan duh zawng leh kan rilru a awmte kan han phawrh
chhuah khan kan lo zang ta hawk thin a, miin man tam taka an lei kha keinin mahni khum a thu chung ten, pindan a va lut zeuh ten kan lo ti thei reng a, a van lawmawm tehlul em.
He khawvel kan damchhung reiloteah hian hlim tak leh hrisel taka kan nun theih nan leh Pathian faka kan chawimawi theih na turin, keimahni ah theihna tam tak a awm a, chumi hmang thiam
apiang chu an damrei in an lo hrisel zel thin a lo ni.
A tawp nan kan bible ah “Ngai rawh, damna leh hriselna ka rawn thlen ang a, ka tidam ang: muanna leh himna nghet tak ka hmuhtir ang” (Jeremia 33:6) a lo tih ang khan kan Pathian kutah kan innghah ngama kan tluk luh a pawimawh em em a ni.
Lalpa’n Malsawm rawh se
