Sis. Lalmalsawmi
Headquarters
II Petera 1:10 “Chuvangin unaute u, a kohna leh thlanna che u chu tinghet turin taihmak chhuah rawh u; chung chu in tih zawngin engtikah mah in tlu lovang”
Thufingte 12:27 “mihring sum hlu chu taihmak a ni”
Kum 2024, Headquarters Bial LAD Board vawi 3-na in General LAD Kumpuan “TAIHMAKNA” bawhzui dan tur a rel zingah, Headquarters Bial PYD chanchinbu ‘Rabonni’-ah Taihmakna thupui hmanga article ziak tura ruat ka lo ni ve a. Chumi tihlawhtling tura Bial hruaitute leh chanchinbu lama mawhphurtute’n remchang min lo siamsak avangin ka lawm hle mai.
A hmasain, Taihmakna awmzia han sawifiah dawn ila. Taihmakna tih tawngkam hi India Hnam Pa tia koh, Mahatma Gandhi chuan hetiang hian a sawifiah a, “Mahni inzahna leh inphatsan avanga hna chi tinreng (a tha lamin) thawh duhna hi”, tiin. Chutiang bawkin bawih chhuah zalentu ropui, Abraham Lincoln chuan, “Taihmakna chu thatchhiatna hmelma, a hmei a pa, puitlin leh puitlin loh lanna darthlalang a ni”, a lo ti ve bawk. Taihmakna chu kan hma zawna tih tur awm te, kan chak vang leh kan tui vang pawh ni lova, thahnemngai taka thawk a, hlawhtling tura rim taka beihna tih te pawhin a sawi belh theih awm e. Ringtu nih leh Taihmak hi thil inhmeh tak leh kan Chatuan hmun thleng thei tura kan nunin a ken tel tur thil pawimawh tak a ni.
Taihmakna pawimawhna leh kan nunpuina tur hrang hrangte han sawi dawn ila:
1) MAWHPHURHNA HLEN KAWNGAH : Mawhphurhna hlen kawnga taihmakna pawimawhna hi hlawm thumah then leh ila- (i) Kohhranah: Kohhranin chanvo min pekah hian a sang leh hniam, hlu leh hlu lo bik a awm chuang lo va – Thawhlawm khawn, Usher hna, Sound duty, tantu, thuhriltu, hla chang sawi, record vawn, khuang vuak, buhtham khawn, hnatlang, fatu, committee leh thil dang dangte pawh a ni ang. Heng kan chanvo leh mawhphurhna Kohhranin min pekte hi, kan tuina leh kan chak zawng a lo nih loh pawhin, thahnemngai taka hlenchhuak tura taihmak kan chhuah a pawimawh khawp mai. Eng dinhmunah pawh ding ila, kan nihna hian mawhphurhna a keng tel vek a, nuam kan tih chin leh kan phur chin chauha thawk tur kan ni lo va; Krista taksa chawm a, tithanglian a, tipuitling a, tinuam a, tihmasawntu ni thei tura taima taka kan chanvo leh kan mawhphurhna te kan hlen chhuah a pawimawh takzet a ni.
(ii) Inchhungkhurah: Thalaite kan ni a, kan chak vanglai, kan that vanglai tak a ni. Kohhran, khawtlang, inchhungkhurah leh kawng tinrengah tangkai thei ber turte kan ni. Kohhranah leh khawtlangah tha taka kan mawhphurna kan hlen hi kan duhtawk mai ang tih a hlauhawm a. Inchhungkhurah nula tih awm takte, tlangval tih awm takte a awm vek a, a huhova thil kan tihnaa tangkai leh thawk tha ni mai lova, inchhungkhura kan mawhphurhna te hlen chhuak thei tura kan thawh hram hram a pawimawh hle mai. Kan rawngbawlna hian kan rawngbawlpuite mithmuhah chauh ni lovin, inchhungkhurah pawh rah tha a chhuah theih nan Pentecost thalaite hian taihmak i chhuah sauh sauh ang u.
(iii) Eizawnna leh zirna kawngah: PYD member-te hi a thenchu eizawnna ngelnghet nei tawhte, mahni kutkea ding theite leh zirlaite pawh kan la ni ang. Heng kan hna leh kan zirnate hi kan duty pawimawh tak, Lalpa rawng kan bawlna kawnga kan hman tangkai mek leh la tangkai zel turte a ni bawk a. Chuvangin, thahnemngai taka thawhrimna leh inpekna nen, Lalpa leh A kohhran hmangaihna thinlung pu chunga kan hna leh zirna kawnga hmasawna, taima lehzual tura tan kan lak a pawimawh hle a ni.
2) HLAWHTLING TURIN : Thil eng pawh ti ila, hlawhtling tur chuan taihmak a ngai a, harsatna lo awm thinte lakah pawh tlawm lo tura kan chhel a ngai a ni. Hlawhtlinna hi duh duha neih theih a ni lova, mi taimate chanvo a ni. Taihmakna leh tihtakzetna tel lo chuan vanneihna ringawta hlawhchhuah chi a ni lo. UK Prime Minister lo ni tawh Bejamin Disraeli chuan, “Taihmakna hi vanneihna bulpui a ni”, a ti a, a pawmawm khawp mai. Taihmakna hmang hian mi zawng zawngin ‘vannei’ tia koh theih turin kan hlawhtling thei a ni. Taihmakna kan sawi rual hian kan rilrua awm tur chu ‘ruahmanna tha tak leh tum fel tak’ neih hi a ni. Kan tum ber chiang lo leh kan tum tihlawhtling tura ruahmanna tha nei lo va kan thawh buan buan ringawt chuan, kan taihmakna leh thawhrimna kha awmze nei lo ah kan chhuah thei a ni. Chuvangin, kan thil tihna kawng tinrengah ruahmanna tha tak nen, hlawhtlinna nei tura taihmak kan chhuah zel a tul takzet a ni.3) THLARAU NUN HMASAWN TURIN: Rom 12:11-ah chuan, “Taihmak kawngah chuan thatchhe suh u la; thlarau kawngah chuan thahnemngai u la; Lalpa rawng bawl u la”, tih kan hmu a. Thlarau lama thahnemngai taka rawngbawl a, hmasawn zel tur chuan taihmak a ngai a. Thlarau lam subject lo awm thin te tihlawhtling tur leh tulte tulpui thei tur chuan taihmak tel a ngai bawk a ni. Kan chak vangte, kan phur vang leh nuam kan tih vang chauha pen chhuak tur kan ni lo va, kan tih hram hramnaah hian hmasawnna leh malsawmna a lo awm thin a ni. Kohhran nung tak nei turte, mite’n damna leh hahchawlhna kohhranah an lo hmuh a, mite’n kan zinga tel ve an chak theihna tur chuan, bungrua leh lang thei lama hmasawnna piah lamah taima taka thlarau rawngbawlnaah tan kan lak hi a ngai a. Kan thlarau lam nun chawma, tithanglian turin tawngtai, Pathian thu zir leh chhiar, inkhawm, Pathian faka zai leh lam te hi kan thlarau lam chaw atana kan hman a pawimawh hle a ni. Taihmakna tel lo chuan thlarau lama hmasawnna hi a awm thei meuh lo a ni.
4) TAKSA ENKAWLNA/ HRISELNA ATAN: “In taksa chu Krista pengte a ni tih in hre lo em ni?” tih thu IKorinth 6:15-ah kan hmu a, kan taksa hi ‘Krista peng’, ‘Pathian in’ a nih avangin uluk takin, hrisel tura kan enkawl a pawimawh takzet a ni. Kan hriselna leh kan thlarau lam nun pawh hi a inzawm tlat a, kan hrisel loh chuan kan rawngbawlna thlengin a tuar thei a ni. Chutiang bawkin, kan taksa nalh tur leh mawi tur leh rilru hrisel nei tur pawh hian uluk taka kan taksa kan enkawl a ngai a, hrisel hi hlimna a ni tih hi kan hrereng bawk tur a ni. Kan taksa leh hriselnate’n a huat theih thil leh a tichhe thei thil te ei leh in lo turin kan insum a ngai a. ‘Pathian in’ tibawrhbang lo tura kan taksa leh rilru te thunun tura kan taihmak a pawimawh hle bawk a ni.
5) KRISTA TANA SENGKHAWM KAWNGAH: Marka 16:15-ah chuan, “Khawvel zawng zawngah kal ula, thilsiam zawng zawng hnenah chuan Chanchin Tha hi hril rawh u”, tih kan hmu a. Hre lote hnena Chanchin Tha hrila puang zel a, thlarau boral turte Krista ke bula hruai a, sengkhawm hna thawk turte kan ni. Pentecostal thalaite’n “Krista tana sengkhawm” tih thupui (motto) atana kan hmang hi thil inhmeh tak a ni a. Tin, thiltum (aims/ objectives) zinga ‘Chanchin Tha famkim theh darhna kawnga theih anga kohhran thawhpui’ tih a tel te hi a inhmeh leh zel bawk. Kan thiltum tha tak takte tihlawhtling tur hian taihmak a ngai a, inpumkhatna vawng chunga theihtawp kan chhuah a tul hle a ni. Hnungtawlhte hruai kir a, hliamte tuam dam a, mi hlate hnuk hnai a, Lalpa’n min kohna zawna thawk thei tur leh Lalpa ram tizau zel turin taihmakna nen Lalpa tana sengkhawm hna i thawk zel ang u.